probleemstelling

de balans tussen techniek en inhoud

Binnen de portretfotografie ben ik op zoek naar manieren om tot ontmoetingen te komen en ik zoek naar een bevrijding van de techniek.

Voor mij is fotografie continu balanceren tussen techniek en inhoud. Ik heb als fotograaf veel in opdracht gewerkt, waar techniek de basis was om te komen tot het gewenste eindresultaat van de opdrachtgever. Met techniek bedoel ik alle fotografische apparatuur en vaardigheden die nodig zijn om tot een fotografisch beeld te komen. Techniek en inhoud kunnen elkaar versterken, soms is de techniek te dominant. Als voorbeeld in de portretten uit mijn praktijk van percussionist Janco van der Kaaden vind ik de techniek in het linker beeld te dominant. In het rechter beeld blijft de aandacht bij Janco door minder lichteffecten. De keuze voor eenvoud van het rechter beeld leidt tot een inhoudelijk sterker beeld. Als kijker kun je bijna de groove voelen, terwijl het linker beeld een pose lijkt ondanks dat hij in beide opnamen actief speelt. 

Janco van der Kaaden

Een praktijkvoorbeeld van een ontmoeting zijn de opnamen van Angelo hieronder. Angelo portretteerde ik regelmatig, tijdens de terminale periode van zijn hersentumor. De linker opname ontstond door verkeerde camera instellingen. Ik had dit portret bijna op mijn camera verwijderd, maar bedacht me net op tijd. Dit portret verbeeldt voor mij wat een hersentumor aanricht. De rechter opname zoals hij op dat moment was.

Angelo

Tijdens onze eerste MKE dag op Schiermonnikoog kwam mijn strijd tegen de techniek door de te maken opdracht direct aan het licht, geweldig!

  “Record of the day 2022”

Ik onderzocht het idee dat alles vloeibaar en in beweging is en ging op pad richting het strand van Schiermonnikoog, er was haast geboden. Deze dag was gevuld met een druk programma en wij kregen uiteindelijk een ruim uur. Zie hieronder een vergrote tekening van mijn bewegingen. (1 uit de tekening)

Het is een hete dag vandaag. De zon probeert het te winnen van de sluierbewolking. Ik loop naar het strand over een weg van betonplaten. Het valt mij op dat slechts op de paaltjes van het hekje langs deze weg nog wat groene verf zit. Deze erosie van de verf fascineert mij, ik vergeet daar later iets mee te doen. Onderaan de duin loop ik door wat sporadisch helmgras. Mijn schaduw die met mij meegolft over de aarde, valt me op. Ik ervaar onrust, weinig tijd, slechts een uurtje, een opdracht zonder persoon. Alles beweegt, zand, water, planten, wolken, zon mensen en ikzelf.

Ik voel de strijd opkomen die ik zo goed ken. Het registrerende van mijn camera. Ik wil daaraan voorbij!

Beweging, meerdere opnamen over elkaar, licht donker, samensmelting van, abstractie, leven, zelfportret, schilderen met licht, geen hoofdpijn beelden, scherpte ja of nee? Allemaal vragen die snel door mijn brein rennen.

In mijn hoofd zitten de beelden van Mark Rothko die toen ik ervoor stond mij in een andere wereld trokken. Ik wandelde in de gelaagdheid van Rothko’s kwast geroerde kleuren. De kracht van o.a. deze kunstenaar om mij uit de werkelijkheid te halen en mij mee te voeren in de zijne maakt dat ik de inhoud in mijn werk verder wil verdiepen. Met het schilderij van Rothko als inspiratie zoek ik naar perspectief, ondefinieerbaarheid en gelaagdheid.

aan het werk

Ik besluit mijn camera op multi shot te zetten voor meerdere opnamen over elkaar. Een ND filter te plaatsen, zodat lange sluitertijden tijdens deze zonnige dag mogelijk worden. Deze lange sluitertijden stellen mij instaat om beweging te creëren.

De schaduw achtervolgt me. Mijn schaduw beweegt over structuren, plantjes en het zand.

Beeld 1

Voetstappen worden overgenomen door zand en wind, ik experimenteer verder, met en tegen mijn camera.

Beeld 2

Zand, zee, lucht, ik wil eigenlijk schilderen! Ik verplaats me naar de zee en fotografeer vanuit mijn gevoel en intuïtie. 

Bij de voetstappen hier in beeld 2, kom ik al een stuk verder, maar wie goed kijkt kan de verschillende beelden toch onderscheiden.

Beeld 3

Opgetelde onscherpte

Beeld 3 is redelijk geslaagd, want hier zorgt de optelsom van bewegende beelden toch voor de perceptie van scherpte, terwijl dat wezenlijk niet zo is. 

Plots raak ik verward van een strak bandenspoor, daartussen resten van leven, aangespoeld, vervolgens vallen mij de strepen in de lucht op, het gevolg van vliegverkeer. Ik beweeg me heen en weer tussen de zee en het bandenspoor om de meerdere belichtingen beurtelings te maken op zoek naar, ja naar wat?

Beeld 4

Ik denk te veel, merk ik, mijn valkuil door de techniek, als ik me dat realiseer ga ik terug naar de zee.

De valkuil van de techniek.

Bij beeld 4 lijkt het bandenspoor in de zee te liggen en dat probeerde ik te realiseren. Wat mij hier stoort is dat ik met een plan in mijn hoofd d.m.v. de gekozen techniek een vervreemdend plaatje aan het maken was. Hier nam de techniek duidelijk mijn handelen over en dat heb ik te lang toegestaan, want dat was de valkuil waar ik juist niet in wilde lopen.

Nog een poging van het spoor, beweging in gras, schelpen, jammer. Oei, de tijd is om, ik moet nog iets met de bewegende zandkorrels, erosie, wind, warmte.

Beeld 5

 

Hoofdpijn

Beeld 5 noem ik een bijna hoofdpijn beeld. Mooie vormen, fijne tinten, maar veel onscherpte en beweging. Het enige gelukkige houvast, is de witte lijn in de horizon die een vorm van scherpte suggereert en dit voorkomt. Dat zou ik wel eerst groot geprint moeten bekijken of dat zo is.

Beeld 6

Dit beeld (6) van de zandkorrels en schelpen vind ik verrassend. De beweging is meer voelbaar en vloeibaar dan zichtbaar en daar was ik naar op zoek binnen deze opdracht.

Reflectie

Tijdens kort reflecteren binnen COL stelde Marjolein de vraag: ‘Waarom koos jij voor een camera?’

Wat een goede vraag, die kwam aan en maar goed ook! Ik denk, doe en verbeeld met een camera. Het was nooit in me opgekomen dat ik als kunstenaar een medium mag kiezen dat ik wil. Ook dacht ik dat ik met mijn eigen kunstdiscipline moest creëren, ik weet nu beter. Dit ga ik tijdens onze eerste labdag niet doen, juist om wat anders te onderzoeken. Ik ga onderzoeken om naast fotografie ook andere kunstvormen dienstbaar te laten zijn aan mijn artistieke doel.

Het vervolg van mijn artistieke onderzoek lees je op de volgende pagina: het onderzoek.